Μέρος 2: Μεθοδολογίες για μάθηση με βάση την τέχνη

Στόχοι

• Εξοικειωθείτε με τα έργα τέχνης και τις καλλιτεχνικές εκφράσεις
• Αναγνωρίστε σημαντικές πτυχές του εαυτού σας
• Εξασκείστε διαφορετικές κοινωνικές δεξιότητες όπως την παρατηρητικότητα, την ενεργή παρακολούθηση και την έκφραση
• Αναπτύξτε αίσθημα δημιουργικότητας και φαντασία

Προετοιμασία

• Κλείστε ραντεβού σε μια γκαλερί τέχνης ή ένα σχετικό μουσείο
• Προμηθευτείτε με αρκετά υλικά για την πραγματοποίηση της εργασίας που περιγράφεται στη συνέχεια

Συνολική διάρκεια
3 ώρες

Περιγραφή
Τα άτομα που συμμετέχουν επισκέπτονται την γκαλερί τέχνης ή το μουσείο που έχουν επιλέξει και που διαθέτει μια έκθεση ζωγραφικής. Μπορούν να επιλέξουν αν επιθυμούν να εργαστούν ατομικά ή ομαδικά. Ακόμη, έχουν τη δυνατότητα να κινηθούν ελεύθερα στον χώρο της έκθεσης και να επιλέξουν έργα τέχνης που τραβούν την προσοχή και κεντρίζουν το ενδιαφέρον τους. Η δραστηριότητα αυτή χωρίζεται σε επτά τμήματα.

1. Μέρος 1ο (20’): Τα άτομα καλούνται να δημιουργήσουν ένα σημείο εστίασης, χρησιμοποιώντας τέσσερα δάχτυλα ή ένα κομμάτι χαρτί με ορθογώνιο σχήμα. Ένα τέτοιο ορθογώνιο μπορείτε να το φτιάξετε πολύ εύκολα κόβοντας το σχήμα από χαρτί που έχει μια σχετικά σκληρή υφή. Το σημείο εστίασης βοηθάει το άτομο να μείνει συγκεντρωμένο και να μην αποσπάται η προσοχή του. Στη συνέχεια, τα άτομα, αφού έχουν επιλέξει έναν πίνακα που τους αρέσει, πρέπει να επικεντρωθούν σε ένα σημείο που τους τραβάει περισσότερο την προσοχή. Χρησιμοποιώντας το σημείο εστίασης, όπως προαναφέραμε, προσπαθούν να μεταφέρουν αυτό που βλέπουν στο χαρτί. Για να το πραγματοποιήσουν αυτό μπορούν να χρησιμοποιήσουν μαρκαδόρους, στιλό, ακόμα και κομμάτια από χαρτιά αν επιθυμούν να δημιουργήσουν ένα κολάζ.
2. Μέρος 2ο (25’): Οι συμμετέχοντες πλέον χωρίζονται σε ζευγάρια. Αρχικά το κάθε άτομο προσπαθεί να εξηγήσει σε τι ακριβώς εστίασε στο πρώτο μέρος της δραστηριότητας. Κατά την διάρκεια της συνομιλίας, το ένα άτομο περιγράφει το σημείο στο οποίο εστίασε ενώ το άλλο προσπαθεί να σχεδιάσει ότι ακούει με όσο το δυνατόν περισσότερη λεπτομέρεια. Στην συνέχεια αφιερώνουν λίγο χρόνο για να συγκρίνουν τα έργα τους, ενώ κάποιες ερωτήσεις στις οποίες καλούνται να απαντήσουν είναι: Βλέπετε κάποιες ομοιότητες ή διαφορές με βάση τα όσα έχουν λεχθεί και το πραγματικό έργο τέχνης; Εντοπίζετε πτυχές που να είναι πιο εμφανείς ή πιο σημαντικές για εσάς; Υπάρχουν κοινές λεπτομέρειες μεταξύ των πινάκων που τα άτομα επέλεξαν να αναπαράγουν; Όλη αυτή η δράση, θεωρείτε ότι λέει κάτι για εσάς και τα ενδιαφέροντά σας;
3. Μέρος 3ο (15’): Σε αυτό το μέρος ζητάτε από τα άτομα να σκεφτούν τους πίνακες, τα στοιχεία που τους απαρτίζουν, τα σχέδια, τις φόρμες, τα χρώματα, ακόμη και τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί σε αυτούς. Το κάθε άτομο επιλέγει μία πόζα με σκοπό όλα μαζί να δημιουργήσουν ένα συλλογικό έργο τέχνης, ενώ μπορούν αν το επιθυμούν να ενσωματώσουν και διάφορους ήχους. Έχουν την δυνατότητα να αναπαράγουν μορφές ανθρώπων, ζώων, δέντρων, κτιρίων ή ακόμη να ενσωματώσουν αφηρημένες ιδέες και συναισθήματα. Τελικός στόχος είναι να ενσαρκώσουν τα έργα τέχνης που τα ενδιαφέρουν προσπαθώντας να τα παρουσιάσουν μέσα από τις κινήσεις και τους ήχους του σώματος.
4. Μέρος 4ο (25’): Τα άτομα καλούνται να φανταστούν ότι αποτελούν πλέον μέρος του πίνακα που έχουν επιλέξει. Ακόμη, εξηγούν ανά ομάδες το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται, την ατμόσφαιρα που επικρατεί, τα χρώματα, τις μυρωδιές, τα συναισθήματά τους αλλά και γενικά το ρόλο τους μέσα στον πίνακα.
5. Μέρος 5ο (25’): Εδώ ζητείται από τα άτομα να φανταστούν έναν νέο κόσμο που δημιουργείται πέρα από το συγκεκριμένο πλαίσιο του πίνακα και να επεκτείνουν με αυτό τον τρόπο το πλαίσιο του πίνακα που υπάρχει. Αφήνουμε τα άτομα να επεκτείνουν την ιστορία πίσω από τον πίνακα και φυσικά, δίνουμε χρόνο στα άτομα να σχεδιάσουν τα νέα σημεία της ιστορίας. Στη συνέχεια μοιράζονται τις δημιουργίες ανά ομάδα.
6. Μέρος 6ο (25’): τα άτομα πλέον είναι σε θέση να δημιουργήσουν διαφορετικά περιβάλλοντα στον ίδιο τον πίνακα. Έχουν την δυνατότητα να αφαιρέσουν ή και προσθέσουν νέα δεδομένα (ανθρώπους, δομές, χρώματα, αλλαγές στον καιρό ή στο ύφος κ.α.) με σκοπό να υποστηρίξουν την θεματική και καλλιτεχνική επέκταση του πίνακα. Θα πρέπει να δοθεί χρόνος ώστε τα άτομα να μπορέσουν να καταγράψουν τις αλλαγές που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν και να παραμείνουν σταθερά σε αυτά για να καταφέρουν να διαμορφώσουν τη νέα αυτή πραγματικότητα. Στην συνέχεια, όλα αυτά τα άτομα μοιράζονται τις ιστορίες τους ανά ομάδα.
7. Μέρος 7ο (45’): Κάθε άτομο παρουσιάζει τον πίνακα που επέλεξε να δουλέψει και εξηγεί γιατί αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον συγκεκριμένο πίνακα. Ποια στοιχεία εντόπισαν ως σημαντικά για τα ίδια; Πώς ήταν πριν ο πίνακας και τι άλλαξε μετά; Πώς έφτασε σε αυτή τη μορφή; Υπάρχουν στοιχεία που συνδέονται με την πραγματική ζωή; Υπάρχει κάτι που θα θέλατε να αλλάξετε; Μέσα από αυτή την δραστηριότητα ανακαλύψατε κάτι για εσάς και την μελλοντική σας πορεία;

Υλικά
Χαρτιά, μαρκαδόροι, στιλό

Στόχοι

• Εξοικειωθείτε με τον τόπο και τις ιστορίες του.
• Διδαχθείτε από το παρελθόν και πραγματοποιήστε συνδέσεις με το παρόν
• Υποστηρίξτε τον διαγενεακό διάλογο.
• Προσδιορίστε σημαντικές πτυχές του εαυτού σας.
• Εξασκηθείτε με τις κοινωνικές σας δεξιότητες, όπως η παρατηρητικότητα, η ενεργητική συμμετοχή και η έκφραση.
• Αναπτύξτε αίσθημα δημιουργικότητας και φαντασίας.

Προετοιμασία

• Προσδιορίστε μια ενδιαφέρουσα διαδρομή σε ένα μέρος που σας ενδιαφέρει. Θα μπορούσε να είναι ένας τόπος με συγκεκριμένη ιστορική και πολιτιστική αξία ή ένας τόπος που χρειάζεται κάποια κοινοτική παρέμβαση.
• Προσκαλέστε ανθρώπους που συνήθιζαν να περπατούν αυτή τη διαδρομή. Αυτοί θα είναι οι αφηγητές ιστοριών που έχουν ζήσει και βιώσει ορισμένες αλλαγές του τόπου από το παρελθόν έως σήμερα.
• Βεβαιωθείτε ότι τα νέα άτομα που θα λάβουν μέρος στη δραστηριότητα έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές και σύνδεση στο διαδίκτυο.
• Βεβαιωθείτε ότι τα άτομα αυτά γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιούν συγκεκριμένες ψηφιακές εφαρμογές που θα υπάρχουν σε αυτή τη δραστηριότητα.
• Να έχετε αρκετά υλικά για τις δραστηριότητες που θα ακολουθήσουν

Συνολική διάρκεια
2.30 ώρες

Περιγραφή

1. Τα άτομα χωρίζονται σε ομάδες των 4-5 ατόμων και περπατούν σε μια επιλεγμένη διαδρομή με την συνοδεία ενός/μιας ‘’παραμυθά’’/”παραμυθού”. Το ρόλο του αφηγητή/τριας μπορεί να ενσαρκώσει οποιοσδήποτε/οποιαδήποτε ενήλικας έχει ζήσει και έχει βιώσει τις αλλαγές ενός συγκεκριμένου τόπου. Ακόμη, αναμένεται ότι θα είναι ένα άτομο άνω των 40 – 50 ετών. Επίσης, ο περίπατος δεν θα πρέπει να έχει διάρκεια μεγαλύτερη από 1 ώρα.
2. Σε διάφορα σημεία της διαδρομής, κάθε ομάδα μπορεί να τραβήξει φωτογραφίες και βίντεο όπως επίσης και να κρατήσει σημειώσεις από τις εξιστορήσεις για τον τόπο.
3. Οι ομάδες μπορούν άμεσα να γνωστοποιήσουν τη θέση τους στο χάρτη χρησιμοποιώντας τις ψηφιακές τους συσκευές, όπως επίσης και να προσθέσουν απευθείας τις φωτογραφίες και τα βίντεο που έχουν τραβήξει στο σημείου του χάρτη όπου βρίσκονται.
4. Οι ομάδες έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία όπως google maps ή το padlet κάνοντας χρήση της επιλογής που δίνεται για χαρτογράφηση.
5. Μπορούν ακόμη να συγκεντρώσουν όλο το υλικό και να το τοποθετήσουν στο χάρτη αφού ολοκληρωθεί η δραστηριότητα.
6. Στόχος της δραστηριότητας είναι η δημιουργία μιας συλλογικής αφήγησης η οποία θα περιλαμβάνει τις ιστορίες του αφηγητή/τριας, τις εντυπώσεις από το παρελθόν αλλά και την παρούσα κατάσταση της διαδρομής.
7. Βασικός σκοπός μέσα από την συλλογική χαρτογράφηση και την συγκέντρωση όλων τον στοιχείων από την ομάδα, είναι να δημιουργηθεί μια αφήγηση ιστοριών και εντυπώσεων. Με τη συλλογική τους ιστορία, πρέπει να παρουσιάσουν στις άλλες ομάδες τι συνέβαινε και τι συμβαίνει στη διαδρομή που διένυσαν. Ποιες είναι οι διαφορές σήμερα; Πώς αισθάνθηκαν όταν περπατούσαν; Τι τους άρεσε; Υπήρξε κάτι που τους εντυπωσίασε; Υπήρξε κάτι το οποίο τους προβλημάτισε; Τι θεωρούν ότι θα συμβεί σε αυτή την διαδρομή στο μέλλον; Και τι θα επιθυμούσαν οι ίδιοι να συμβεί; (45’)
8. Κάθε ομάδα μοιράζεται ή /και παρουσιάζει την αφήγηση που δημιούργησε.
9. Η δραστηριότητα ολοκληρώνεται με ένα σύντομο αναστοχασμό σχετικό με την συνολική εμπειρία και την αξιολόγηση της δραστηριότητας ως διαδικασία ανακάλυψης του παρελθόντος, κατανόησης του παρόντος και σκέψης για το μέλλον.

Υλικά
Ηλεκτρονικές συσκευές που να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο και δυνατότητα καταγραφής φωτογραφιών/βίντεο, χαρτιά, μαρκαδόρους, στιλό

Στόχοι

• Εξοικειωθείτε με τις ανάγκες της κοινότητας
• Υποστηρίξτε την συλλογική εργασία και την συνεργασία
• Προσδιορίστε σημαντικές πτυχές του εαυτού σας
• Εξασκηθείτε με τις κοινωνικές σας δεξιότητες, όπως η παρατηρητικότητα, η ενεργητική συμμετοχή και η έκφραση.
• Πειραματιστείτε με διαφορετικά μέσα και μεθόδους επικοινωνίας για τη μετάδοση μηνυμάτων σε διαφορετικές ομάδες-στόχους
• Αναπτύξτε αίσθημα δημιουργικότητας και φαντασίας.

Προετοιμασία

• Βρείτε ένα ωραίο και ήρεμο μέρος όπου τα άτομα που συμμετέχουν μπορούν να καθίσουν άνετα και να κινηθούν ελεύθερα.
• Βεβαιωθείτε ότι τα άτομα έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές και σύνδεση στο διαδίκτυο.
• Φέρτε αρκετά υλικά για τις δραστηριότητες που περιγράφονται παρακάτω.

Συνολική διάρκεια
2.30 ώρες

Περιγραφή

1. Τα άτομα καλούνται να δημιουργήσουν καμπάνιες για την ενημέρωση επιλεγμένων ομάδων-στόχων και να υποστηρίξουν έναν σκοπό δίνοντάς του την μορφή αφίσας. Τα ίδια τα άτομα θα πρέπει να προσδιορίσουν τα βασικά μηνύματα, να συμπεριλάβουν αιτιολογήσεις, να διαμορφώσουν το μήνυμά τους ανάλογα με το κοινό-στόχο και να δημιουργήσουν μια αφίσα χρησιμοποιώντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.
2. Τα άτομα μιλούν για θέματα που είναι σημαντικά για τα ίδια, π.χ. βιωσιμότητα, ισότητα των φύλων, ανεργία των νέων κ.λπ.
3. Με βάση τα ενδιαφέροντά τους, η ομάδα χωρίζεται σε υποομάδες.
4. Ανταλλάσσουν εμπειρίες και πληροφορίες σχετικά με το θέμα και το λόγο που επέλεξαν για την κοινότητά τους.
5. Συγκεντρώνουν πληροφορίες χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο, κάνοντας αναζήτηση σε άρθρα, εκθέσεις και δηλώσεις/ ανακοινώσεις που έχουν γίνει.
6. Χρησιμοποιούν τη μέθοδο ” Problem tree ” για να αναζητήσουν τις ρίζες του προβλήματος
7. Εντοπίζονται 3 βασικά σημεία (προκλήσεις) τα οποία επιθυμούν να επικοινωνήσουν στο κοινό σχετικά με το ζήτημα που τους ενδιαφέρει
8. Τα άτομα της ομάδας χρησιμοποιούν τον καταιγισμό ιδεών (brainstorming) και χρησιμοποιούν την μέθοδο ‘’Solution tree’’ μέσω της οποίας προτείνουν 3 λύσεις μέσω των οποίων θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν το ζήτημα που τους ενδιαφέρει.
9. Πρέπει να δημιουργήσουν μια λίστα με τους άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη, τα οποία σχετίζονται με το θέμα που ενδιαφέρει την ομάδα. Ανάμεσα σε αυτά, η ομάδα θα πρέπει να επιλέξει 2 μέρη στα οποία θα επικεντρωθεί, Π.χ. φορείς χάραξης πολιτικής, του ευρέως κοινού, της σχολικής κοινότητας, της νεολαίας, ΜΚΟ κ.α. Για κάθε μέρος/ομάδα-στόχο, θα πρέπει να δημιουργήσουν μια αφίσα η οποία θα επικοινωνεί τα προβλήματα και τις λύσεις. Είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσουν διαφορετικό περιεχόμενο, υλικά αλλά και επικοινωνιακή στάση στις αφίσες τους.
10. Η κάθε ομάδα θα πρέπει να ενημερώνει τον συντονιστή/ρια για την ομάδα των ενδιαφερόμενων μερών η οποία έχει επιλεγεί, ενώ ο συντονιστής/ρια δημιουργεί και αναθέτει αντίστοιχα τους ρόλους στους συμμετέχοντες.
11. Οι ομάδες παρουσιάζουν τις αφίσες τους στα υπόλοιπα άτομα της δραστηριότητας, τα οποία καλούνται να ενσαρκώσουν τον ρόλο ενός ενδιαφερόμενου μέρους (φορέα, ατόμου κ.α.).
12. Μετά την παρουσίαση κάθε αφίσας, γίνεται αξιολόγηση της επίδρασης του μηνύματος που θα επικοινωνήσουν στο κοινό.
13. Η δραστηριότητα ολοκληρώνεται με ένα σύντομο αναστοχασμό σχετικό με την εμπειρία που έζησαν και την αξιολόγηση της δραστηριότητας ως διαδικασία εντοπισμού και παρουσίασης βασικών μηνυμάτων σε διαφορετικές ομάδες-στόχους. Πώς ήταν να εργάζεστε σε ομάδες που έχουν τους ίδιους στόχους; Τι πιστεύετε ότι αποτέλεσε πρόκληση για σας; Υπήρξε κάτι που να το θεωρήσατε ενδιαφέρον ή διασκεδαστικό; Τι κρατάτε από την συνολική εμπειρία; Θα μπορούσε κάτι από όλα αυτά που αποκομίσατε να χρησιμοποιηθεί στην δική σας ζωή αν και εφόσον θέλατε να κάνετε κάποια αλλαγή;

Πρώτες ύλες
Ηλεκτρονικές συσκευές με πρόσβαση στο διαδίκτυο μπλοκ/ πίνακες σημειώσεων , χρωματιστά χαρτιά, μαρκαδόροι, στιλό, ταινίες, χαρτιά για χρήση ως πρόχειρο